افت بازدید سایت ها در سایه چت های هوشمند عصر کلیک و سئو پایان می یابد
به گزارش وب کنفرانس، مرورگرها و موتورهای جستجوی مجهز به هوش مصنوعی که پاسخ را مستقیماً در صفحه نتایج تولید می کنند، عملا الگوی سنتی هدایت کاربر از جستجو به کلیک و سپس مرور وبسایت ها را مختل کرده اند.
به گزارش وب کنفرانس به نقل از مهر؛ تحول اخیر در شیوه جست وجوی اطلاعات در اینترنت، نه یک تغییر تدریجی بلکه نوعی دگرگونی ساختاری است. ظهور مرورگرها و موتورهای جستجوی مجهز به هوش مصنوعی که پاسخ را مستقیماً در صفحه نتایج تولید می کنند، عملا الگوی سنتی هدایت کاربر از «جست وجو» به «کلیک» و سپس «مرور وب سایت ها» را مختل کرده اند. این پدیده که به عنوان اقتصاد پسا-کلیک و جست وجوی بدون کلیک (Zero-Click Search) شناخته می شود، درحال تضعیف موقعیت اقتصادی و ترافیکی وب سایت های مرجع، رسانه ها، ناشران دیجیتال و حتی پلت فرم هایی مانند ویکی پدیا و ناشران سنتی اخبار است. داده های جدید نشان میدهد که با گسترش قابلیت هایی چون «AI Overviews» گوگل و مرورگرهای هوشمند شرکت هایی نظیر پرپلکسیتی و اوپن ای آی، رفتار کاربران بسمت دریافت پاسخ مستقیم متمایل شده و تمایل به کلیک روی نتایج سنتی بشکل معناداری کم شده است. برمبنای برآوردهای صورت گرفته، این کاهش، دستاوردهای سنگینی برای مدل درآمدی وب سایت های خبری، آموزش الکترونیک، تجارت الکترونیک و تولید پویای دانش در وب دارد. این گزارش با تاکید بر داده های مستند از گزارش های مرکز تحقیقات پیو، «GrowthSRC Media» و «Similarweb» و اعلامیه های رسمی رسانه ها، روند افول ترافیک وب در دوران جست وجوی هوش مصنوعی را بررسی و دستاوردهای اقتصادی و سیاستی آنرا تحلیل می کند.
افت معنادار نرخ کلیک (CTR) در نتایج جست وجو
برمبنای تحلیل شرکت تبلیغاتی مبتنی بر سئو «GrowthSRC Media» که بیشتر از ۲۰۰ هزار کلمه کلیدی در مجموعه ای گسترده از صنایع شامل تجارت الکترونیک، خدمات سازمانی، آموزش آنلاین و خدمات نرم افزاری را مورد بررسی قرار داده، روندی مشخص و پایدار در پایین آوردن نرخ کلیک بر روی نتایج ارگانیک موتور جست وجو قابل مشاهده می باشد. نتایج این مطالعه نشان میدهد که رتبه اول جست وجوی گوگل که در گذشته بطور متوسط نزدیک به ۲۸ درصد از کلیک های کاربران را جذب می کرد، حالا تنها حدود ۱۹ درصد از این حجم را به خود اختصاص می دهد؛ این مورد به مفهوم افت ۳۲ درصدی نرخ کلیک برای جایگاهی است که بصورت سنتی مهم ترین و قابل اعتمادترین نقطه در صفحه نتایج به شمار می رفته است. این روند در رتبه دوم حتی شدیدتر بوده است؛ جایی که نرخ کلیک از حدود ۲۰.۸ درصد به ۱۲.۶ درصد کم شده که عملا کاهش ۳۹ درصدی را نشان میدهد. به زعم خیلی از کارشناسان، این تغییرات صرفا یک نوسان مقطعی یا اثر یک بروزرسانی محدود نیست، بلکه بصورت مستقیم با گسترش قابلیت «AI Overviews» در گوگل مرتبط است؛ قابلیتی که پاسخ را قبل از نمایش لینک ها به کاربر ارایه و نیاز به کلیک را کم می کند. از طرف دیگر، میزان نمایش این توانایی در نتایج جست وجو نیز به وضوح افزایش پیدا کرده است. در حالیکه در میانه سال ۲۰۲۴ نمایش «AI Overviews» تنها به حدود ۱۰ هزار کلمه کلیدی محدود بود، این رقم در سال ۲۰۲۵ به بالای ۱۷۲ هزار کلمه کلیدی رسیده است. این رشد پرشتاب نشان میدهد الگوی جست وجو درحال حرکت از «کلیک روی لینک ها» به سمت «دریافت پاسخ در همان صفحه» است.
الگوی رفتاری جدید کاربران: کاهش کلیک و بازدید سایت
طبق نتایج افکارسنجی اخیر مرکز تحقیقات پیو در ماه جولای سالجاری، وجود خلاصه های هوش مصنوعی در صفحه نتایج جست وجو تأثیر قابل توجهی بر رفتار کاربران داشته است. بر همین اساس، هنگامی که کاربر با صفحه ای مواجه می شود که در آن یک خلاصه هوشمند در بالای نتایج قرار گرفته، بخش عمده ای از نیاز اطلاعاتی وی در همان نقطه برآورده می شود. به همین دلیل، میزان کلیک کردن کاربران بر روی لینک های سنتی نتایج جست وجو بشکل قابل ملاحظه ای کاسته می شود. همینطور در این مطالعه مشاهده شد که تنها در حدود ۸ درصد از مواقع، کاربر بعد از مشاهده خلاصه هوش مصنوعی روی یکی از نتایج کلیک می کند؛ در حالیکه در صفحات فاقد خلاصه هوشی، این رقم تقریبا دو برابر و نزدیک به ۱۵ رصد است. افزون بر این، در بیشتر از یک چهارم موارد، کاربر بعد از مشاهده خلاصه هوشی، فرآیند جست وجو را متوقف کرده و بدون هیچ کلیکی صفحه را ترک می کند. به بیان دیگر، کاربر در خیلی از موارد پاسخ خویش را مستقیماً از خلاصه هوش مصنوعی دریافت کرده و دیگر نیاز به رجوع مستقیم به وب سایت ها و منابع اصلی احساس نمی نماید.
پیامد برای ناشران و رسانه ها: خطر فروپاشی مدل درآمدی
درک ابعاد این تحول زمانی روشن تر می شود که به تجربه رسانه های بزرگ و مشهور بنگریم؛ رسانه هایی که مدل کسب و کار آنها سال ها بر پایه جذب ترافیک بوسیله موتورهای جست وجو استوار بود. به عنوان نمونه، در سال ۲۰۲۵ اعلام گردید که وبگاه «MailOnline»، یکی از پرمخاطب ترین وب سایت های خبری بریتانیا، از زمان نمایش قابلیت خلاصه هوش مصنوعی در صفحه نتایج گوگل، با افت چشم گیر تعامل کاربران مواجه شده؛ به صورتی که نرخ کلیک آن در دسک تاپ به کمتر از پنج درصد و در موبایل به حدود هفت درصد کم شده است. در این وضعیت، بخش عمده ای از مخاطبان، پاسخ خویش را مستقیماً از خلاصه تولیدشده توسط هوش مصنوعی دریافت کرده و دیگر نیاز به مراجعه به منبع اصلی احساس نمی کنند. در سوی دیگر، وب سایت مشهور «Business Insider» نیز طی سه سال گذشته با افت حدود ۵۵ درصدی ترافیک ارگانیک روبه رو شده است؛ روندی که به کاهش درآمدهای تبلیغاتی و در نهایت به تعدیل ۲۱ درصدی نیروی انسانی در این رسانه انجامیده است. به زعم خیلی از کارشناسان، این نمونه نشان میدهد که کاهش ترافیک، تنها یک شاخص دیجیتال نیست، بلکه می تواند بشکل مستقیم ساختار اقتصادی و انسانی یک مجموعه رسانه ای را تحت فشار قرار دهد. هم زمان، مدیر عامل وبگاه خبری «The Atlantic» نیز اخیراً در گزارش داخلی خود اخطار داده است که با ادامه روند کنونی، سهم این رسانه از ترافیک موتورهای جست وجو بسمت صفر حرکت می کند. این بیان صریح مبین تغییری بنیادین است. بعبارت دیگر، این روند، نه کاهشی موقت برای کلیک کاربران، بلکه جایگزینی الگوی سنتی جست وجو با الگوی دریافت پاسخ مستقیم بحساب می آید. بنابراین، می توان نتیجه گرفت که شواهد میدانی تأیید می کنند موتورهای جست وجو دیگر نقش اصلی خویش را به عنوان کانال هدایت کننده ترافیک برای رسانه ها از دست می دهند و مدل درآمدی پیشین در مقابل الگوریتم های پاسخ دهی هوش مصنوعی درحال فرسایش است.
ویکی پدیا: انتشار محتوا بدون بازدیدکننده
شاید به جرئت بتوان ویکی پدیا را یکی بزرگ ترین بازیگران متضرر از توسعه هوش مصنوعی مولد در سالیان اخیر دانست. دایره المعارف آنلاین ویکی پدیا که یکی از منابع اصلی پاسخ دهی موتورهای جست وجوی مبتنی بر هوش مصنوعی است، پارسال ۸ درصد کاهش بازدید انسانی را تجربه کرده است؛ اما اهمیت این آمار زمانی روشن تر می شود که بدانیم بخش قابل توجهی از پاسخ هایی که در قابلیت هایی مانند «AI Overviews» گوگل نمایش داده می شوند، مستقیماً بر پایه محتوای ویکی پدیا تولید می گردند. به بیان دیگر، کاربران همچنان از دانش موجود در این دانشنامه استفاده می نمایند، بدون آنکه لازم باشد به خود سایت مراجعه نمایند. این تغییر ظاهراً ساده، پیامدهایی عمیق دارد. هنگامی که رجوع مستقیم به وب سایت کاسته می شود، کاربران کمتر در معرض فرایند مشارکت و ویرایش داوطلبانه قرار می گیرند و بدین سبب احتمال جذب یا حفظ نیروهای مشارکت کننده کاسته می شود. از طرف دیگر، کاهش بازدیدها به مفهوم کاهش نرخ دیده شدن پیام های کمک مالی و درنتیجه کاهش درآمدهای خرد حمایتی است؛ درآمدهایی که ستون اصلی پایداری مدل اقتصادی ویکی پدیا به عنوان یک پروژه عمومی و غیردولتی محسوب می شوند.
پیامد اقتصادی: حرکت بسمت «اقتصاد پسا-کلیک»
در الگوی جدیدی که درحال تشکیل است، ارزش دیگر نه در تعداد بازدیدها و حجم ترافیک، بلکه در میزان دیده شدن محتوا در خروجی مدلهای زبانی و موتورهای پاسخ دهی هوش مصنوعی تعریف می شود. در گذشته رقابت بر سر جایگاه در صفحه نتایج جست وجو معنا پیدا می کرد، اما حالا رقابت اصلی بر سر این است که کدام برند، منبع یا نویسنده در پاسخ تولیدشده توسط مدلهای هوش مصنوعی ذکر شود. به بیان دیگر، اکنون آن چه مهمست حضور در پاسخ های هوش مصنوعی به حساب می آید و الزاماً داشتن بازدید مستقیم یا کلیک چندان اهمیت ندارد. کارشناسان اعتقاد دارند که این تحول، ماهیت بهینه سازی و بازاریابی محتوا را نیز دگرگون می کند. حالا ضروری است به جای تمرکز بر تاکتیک های سنتی سئو که هدف آنها افزایش رتبه و جذب ترافیک بود، محتوا بگونه ای طراحی و ساختاربندی شود که برای مدلهای زبانی قابل استخراج، نقل و بازتولید باشد. این بدان معناست که تولید محتوا باید همراه با شفافیت ساختار، دقت در استناد، وضوح معنایی و انتشار در قالب هایی باشد که توسط مدلهای هوش مصنوعی بسادگی قابل پردازش و ارجاع دهی هستند. از طرف دیگر، هم زمان نقش پلت فرم های اجتماعی مانند تیک تاک، ردیت و یوتیوب در تشکیل به سلیقه و مسیر دسترسی کاربران به اطلاعات افزایش پیدا کرده است. این پلت فرم ها نه فقط مقصد به مصرف محتوا، بلکه به نقطه آغاز خیلی از جست وجوها تبدیل گشته اند. در چنین شرایطی، استراتژی های بازاریابی و دیده شدن نیازمند بازآرایی بنیادین هستند. متخصصان سفارش می کنند که سازمان ها و رسانه ها به جای تمرکز صرف بر ترافیک سایت، باید حضور فعال و هدایت شده در شبکه های اجتماعی، سیستم های سفارش گر و محیط های تعاملی را در اولویت قرار دهند.
جمع بندی
تحول جاری، صرفا تغییر یک ابزار یا بروزرسانی الگوریتمی نیست؛ بلکه دگرگونی بنیادین در مدل اقتصادی وب محسوب می شود. مرورگرهای مبتنی بر هوش مصنوعی، جست وجو را به صورت کامل متحول ساخته اند. این تغییر، ساختار ترافیکی وب، اقتصاد تبلیغات و زنجیره تولید دانش آنلاین را تحت تأثیر قرار داده و سبب افول بازدید وب سایت های مرجع شده است. آنچه حالا اهمیت دارد، تطبیق با دوران پسا-کلیک و شرایطی است که در آن شیوه تولید و توزیع محتوا دیگر بر پایه جذب مستقیم ترافیک استوار نیست، بلکه مبنی بر میزان دیده شدن در پاسخ های تولیدشده توسط مدلهای هوش مصنوعی شکل می گیرد. در این الگو، محتوا باید بگونه ای تدوین شود که برای ابزارهای مولد قابل استخراج و ارجاع پذیر باشد. هم زمان، مدلهای درآمدی نیز از اتکا بر تبلیغات مبتنی بر بازدید بسمت اشتراک، همکاریهای محتوایی و اتکاء بر اعتبار تخصصی حرکت می کنند، برای اینکه ارزش اقتصادی نه در تعداد کلیک، بلکه در میزان اعتماد به منبع و حضور در راه پاسخ دهی هوش مصنوعی تعریف می شود. در نهایت می توان نتیجه گرفت که در چنین چشم اندازی، استراتژی های سنتی سئو جای خویش را به استراتژی حضور در مدلهای زبانی می دهند و تأثیرگذاری و دیده شدن در لحظه پاسخ دهی مدلها مهم تر از جایگاه ظاهری در صفحه نتایج جست وجو خواهد بود. بدون تردید، وب همچنان زنده می ماند، اما بشکل و منطق پیشین خود بازنخواهد گشت و بازیگران این زیست بوم باید خویش را با حقیقت جدید سازگار کنند.
منبع: وب كنفرانس
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب